Welig woekerende schimmelplekken in huis: niemand zit daarop te wachten. Toch denkt de Rotterdamse kunstenares Lizan Freijsen (1960) al tien jaar lang over na over schimmelplekken – en met plezier. De manier waarop zij de meest walgelijke vlekken tot kunst transformeert, trekt internationaal de aandacht.
Hevig geschokte reacties kreeg Freijsen op haar eerste tentoonstelling (”Een zee op het plafond”, 2006). Mensen die argeloos het Rotterdamse zwembad binnenliepen waar ze haar ideeën had geprojecteerd, zagen tot hun afgrijzen levensgrote bruine vochtplekken op de wanden en het plafond.
Terwijl zij kort ervoor hard geknokt hadden om een dreigende sluiting van het bad af te wenden.
Schok
Dat het om volstrekt onschuldig behang ging, konden ze niet weten. De verontwaardiging –vooral bij ouderen– kon Freijsen echter goed plaatsen. Sterker, met haar werk veroorzaakt ze graag aanvankelijk een schok. Daarom had ze ook voor een openbaar zwembad als expositieruimte gekozen.
Freijsen: „In een galerie, als geïsoleerde locatie, weet je dat je kunst verwachten kunt. Maar in een zwembad komen allerlei soorten jonge en oude mensen in een eigen, vertrouwde omgeving. En dan zien zij zich geconfronteerd met iets wat ook gewoon werkelijkheid had kunnen zijn.”
Lekkage
Toen ze eenzelfde werkwijze in de Amsterdamse galerie Arti et Amicitiae toepaste, vertoonden bezoekers echter evengoed schrikreacties.
Freijsen: „De tentoonstellingsruimte was kortgeleden gerestaureerd. Mensen kwamen binnen en zagen nieuwe kunst in een mooie zaal. Maar toen ze zich omdraaiden naar de deur, merkten ze de schijnbare gevolgen van een hevige lekkage op.”
Freijsen, die vanuit de zaal toekeek, zag hen staren. „Mensen zeiden tegen elkaar: ‘O, wat erg’, en: ‘Is dit net gebeurd?’”
Lees verder op de website van Reformatorisch Dagblad:
Haar werk laat het publiek nooit onberoerd, stelt de kunstenares in haar Rotterdamse atelier. „Mensen vragen zich altijd af of ze het wel kunst willen noemen.”
Update februari 2024:
Lizanne Freijsen overleed op 15 februari 2024 na een noodlottige val van haar fiets.
De Willem de Kooning Academie in Rotterdam, waar Freijsen sinds 2000 lesgaf, schrijft in een in memoriam: „Haar werk gaf een geheel nieuwe dimensie aan het tachisme, kunst die de vlek als vertrekpunt neemt. (…) Wat iedereen lijkt te willen voorkomen, wordt door haar juist met kracht bevorderd.”
