Mari­nus’ heim­wee bleef tot het laatstMari­nus’ heim­wee bleef tot het laatst

Dwang­ar­bei­ders die in de Twee­de Wereld­oor­log ver weg het leven lie­ten, krij­gen bij doden­her­den­kin­gen zel­den aan­dacht. Onte­recht, vindt his­to­ri­cus drs. A. J. Meij­er uit Ouder­kerk aan den IJs­sel. Hij onder­zocht de lot­ge­val­len van dorps­ge­noot Mari­nus Oos­ter­om (22). Zater­dag 25 juli 2020 kreeg diens naam een plaats­je op een oor­logs­mo­nu­ment in Grei­fen­burg (Oos­ten­rijk).

 

Bij de hout­han­del Heu­vel­man Hout in Ouder­kerk aan den IJs­sel staan in febru­a­ri 1943 drie Duit­sers. De dan nog beschei­den hout­za­ge­rij met tien men­sen (nu 140) moet twee wil­le­keu­ri­ge werk­ne­mers afstaan voor dwang­ar­beid in Duits­land. Het wor­den de jeugd­vrien­den Wil­lem Dek­ker en Mari­nus Oos­ter­om. Kort hier­voor heeft Mari­nus (dan 21) zijn moe­der verloren.

Gebrek

Na een lan­ge reis berei­ken de twee Ouder­ker­kers Dur­ch­gang­sla­ger Rehbrüc­ke bij Pots­dam, een berucht ver­deel­sta­ti­on voor dwang­ar­bei­ders nabij Ber­lijn. His­to­ri­cus Arie Jan Meij­er, bestuurs­lid van his­to­ri­sche ver­e­ni­ging Ouder­ker­ck op d’ IJs­sel: “Er was plaats voor 1200 per­so­nen, maar soms zaten er wel 2000.” Gebrek aan eten en matras­sen was heel normaal.

Ver­vroegd

Drie dagen erna belan­den ze bij een Ber­lijn­se fir­ma. Ze oefe­nen er niet hun eigen vak uit, maar wer­ken in de metaal. Per week zo’n 63 uur. ’s Zon­dags is hij vrij, schrijft de her­vorm­de Mari­nus. “Dat vind ik fijn, want de mees­ten moe­ten hier wer­ken.” Intus­sen knaagt de heim­wee. “Onze baas valt niet mee: we krij­gen ten­min­ste geen ver­lof bin­nen ’t jaar”, schrijft de Ouder­ker­ker mis­moe­dig. Elke dag kijkt hij uit naar post. Zelf schrijft Mari­nus veel aan fami­lie en vrien­den, het meest aan zijn ver­loof­de Rika Krijgs­man, een buur­meis­je met wie hij dol­ge­luk­kig. “We zul­len maar hopen dat het beter wordt; anders pro­beer ik over drie maan­den naar huis te komen om te trou­wen”, schrijft hij in zijn eer­ste brief (3 maart 1943) aan zijn broer en zus.

 

Oos­ten­rijk plaatst gedenk­te­ken voor omge­ko­men Hol­land­se dwang­ar­bei­der (ver­sie Refor­ma­to­risch Dag­blad, 24 juli 2020).

Naam Ouder­kerk­se dwang­ar­bei­der op Oos­ten­rijks oor­logs­mo­nu­ment (ver­sie RTV Krim­pe­ner­waard, maan­dag 27 juli 2020

Mari­nus’ heim­wee bleef tot het laatst (ver­sie Het Kon­takt, dins­dag 28 juli 2020)