Fúúúúút! Tjoek, tjoek, tjoeketjoeke, tjoeketjoeketjkoeketjoeke… Steeds sneller komen de wielen van de stoomlocomotief in beweging. De wagons erachter volgen gedwee. In de voorste kijkt Joas (3) verrast naar buiten: „We gaan rijden!”
Tante Mieneke Oudshoorn (48) pakt Joas op en samen gluren ze door het deurraampje naar buiten. Voor hun neus trekt een sissend, dampend, glimmend gevaarte hen voorwaarts.
Dankzij zijn verschijning heeft het al nooit puur als vervoersmiddel gediend, maar vandaag is de locomotief helemaal doel op zich.
Samen met zijn tante en neef David (11) ging de peuter vanmorgen vroeg op pad voor een twee uur durende autorit naar Hoorn. Op de NS-parkeerplaats bleef de wagen in de miezer achter. Dagtarief: 2,80 euro.
Stationskantoor in stijl bemand.
”Stoomtram Hoorn-Medemblik”
Toen stonden de reizigers voor twee keuzes. Allereerst: via de brede, overdekte voetgangersbrug over het spoor naar het monumentale NS-station uit 1883 lopen en vandaar met een moderne elektrische trein oostwaarts naar Enkhuizen of westwaarts richting Alkmaar/ Den Helder of naar Amsterdam en zuidelijk Nederland.
De tweede optie, die het uiteindelijk wordt, grenst direct aan het parkeerterrein: station ”Stoomtram Hoorn-Medemblik”. Het is een tramstation uit 1987, verbouwd en uitgebreid in 2015.
Piepjong dus, vergeleken met het treinstation van Hoorn. Maar het ontwerp, geënt op het nog bestaande tramstationsgebouw van Coevorden uit 1897, doet anders vermoeden. Zoals bedoeld.
Station Hoorn.
Het stoomtrambedrijf Museumstoomtram Hoorn-Medemblik (SHM) houdt de herinnering aan de vele stoomtrambedrijven die tussen 1879 en 1966 in Nederland bestonden, levend.
Zijn historisch materieel voert dienstritten uit op de toeristische spoorweg van Hoorn naar Medemblik. Daarvandaan kunnen reizigers met dezelfde stoomtram retour, of met het museumschip MS Friesland uit 1956 verder naar Enkhuizen. Vanaf dat punt terugkeren naar Hoorn kan eigentijds, via de al genoemde NS-verbinding.
Chocolademelk
Na het passeren van de kassa is er tijd voor een bezoekje aan de stationsrestauratie. De bediening is vriendelijk, maar dat verbetert de kwaliteit van de koffie en de in theeglazen geserveerde chocolademelk niet. Bijna 9 euro voor drie consumpties is dan een hoop geld.
In combinatie met het regenachtige weer geen veelbelovend begin van de dag. Maar op de een of andere manier sluit het allemaal wel aan op de met stoomwolken omgeven entourage van één à anderhalve eeuw geleden.
Die wereld betreden de bezoekers als ze aan boord van een van de historische wagons gaan. De voorste: dan kun je de stoker en de machinist goed zien.
Rookvlaag
Inmiddels davert de kolonne –een tramlocomotief met elf wagons– over de rails. Joas tuurt, nog steeds geduldig gedragen, ademloos naar buiten. Net als zijn tante. En net als David, die zijn tas met lekkernijen tijdelijk vergeet.
Vol bewondering.
De imposante, rookwolken uitbrakende machine die hen voorttrekt, staat verkeerd om, denken ze.
Dat is maar hoe je het bekijkt, vindt chef trein Jan de Jong (74). Hij stapt via het voorbalkon de coupé binnen. Als hij de deur openklapt, waait naast de in snelle cadans geproduceerde herrie ook een milde rookvlaag naar binnen.
Witte kleding verschiet op deze reizen van kleur. Net als de ooit felgele, maar na vele ritten beroete veiligheidsjas van De Jong.
Achterstevoren
Dat de locomotief bij gebrek aan een keerlus achterstevoren door het West-Friese landschap tuft, vindt de treinchef eigenlijk te kort door de bocht geformuleerd: voor de machine maakt de rijrichting geen verschil.
„Ze kan, beide kanten uit, even snel. Deze stand vinden de machinisten zelfs prettiger dan met de neus vooruit. Ze hebben nu een veel beter zicht.”
Stoomtram in volle glorie.
Straks, op de terugweg, krijgen ze de ketel wél voor zich: bij Medemblik rijdt de loc dan via een wissel langs de wagons, waarna hij aansluit bij het achterste –vanaf dan voorste– treinstel.
”Treinstel” inderdaad. Achter een tramlocomotief. De treinstellen komen uit Oostenrijk: het frame dateert van 1908, de opbouw van 1951. Daarna raasden de wagons nog een kwarteeuw door de Oostenrijkse Alpen. „Toen werden open balkons in Oostenrijk verboden en zijn ze hierheen gekomen”, meldt De Jong.
Pancakes
De locomotief mindert vaart: de reizigers naderen een spoorwegovergang. De Jong springt van de nog stapvoets rijdende tram en beent naar de slagboombediening. Bellen rinkelen, de bomen zakken en de locomotief uit 1922 zet zich puffend weer in beweging.
Sporen langs huizen en velden.
Lees verder op het online platform Digibron van Erdee Media Groep:
Een conducteur komt de coupé binnen. Om de kaartjes te knippen, veronderstellen de reizigers. „Wie heeft er trek in poffertjes?” vraagt de vrijwilliger. „Twaalf stuks voor € 4,50.”
